Het heeft even geduurd, maar eindelijk heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) duidelijkheid gegeven over de omzettingsprocedure die houders van een RPAS Operator Certificatie (ROC vergunning) moeten volgen om in aanmerking te kunnen komen een Europese exploitatievergunning. Operators moeten hun aanvraag en bijgewerkte operationeel handboek vóór 1 december 2021 indienen.
Inhoudsopgave
Omzetting
Vanaf 31 december 2020 gelden in Nederland de regels van de Europese Unie (EU) voor het vliegen met een drone. Deze regels vervangen de Regeling op afstand bestuurde luchtvaartuigen (ROABL). Dit betekent dat zowel ROC light-ontheffingen als volledige ROC-vergunningen niet meer geldig zijn na 31 december 2021. Vanaf die datum is het alleen nog mogelijk om dronevluchten uit te voeren volgens de nieuwe Europese droneregels. De Open categorie is bedoeld voor dronevluchten met een laag risico. Hiervoor is geen vergunning vereist. Dronevluchten met een hoger risico, bijvoorbeeld omdat men met zwaardere drones nabij mensen en bebouwing wil vliegen, moeten uitgevoerd worden in de Specific categorie.
Voor ROC light-houders werd eerder dit jaar een omzettingsprocedure in gang gezet, waarmee men het Open categorie A2 certificaat kan bekomen. Maar voor operators met een volledig ROC bleef het tot op heden onduidelijk hoe de omzetting eruit zou gaan zien. Het probleem was dat alle nationale ontheffingen en privileges niet één op één vertaald konden worden naar het Europese model. De ILT moest daarom in overleg met sectorpartijen en brancheverenigingen een ‘one size fits all’ risicoanalyse opstellen, waarin alle bestaande scenario’s meegenomen werden. De uitwerking van die SORA kostte veel tijd.
Exploitatievergunning
De Europese exploitatievergunning komt in de plaats van het ROC, het RPA-L/LAPL en het speciaal-BvL. Met een exploitatievergunning mag een operator vliegen in de Specific categorie. Hiermee krijgt men van de ILT toestemming om met de in de aanvraag vermelde personen en typen drones een bepaald soort operatie uit te voeren. Dit is op basis van de vergunde privileges.
Er zijn dus geen aparte vergunningen meer voor piloten en specifieke individuele drones. De ILT werkt in plaats daarvan met verklaringen, naast de exploitatievergunning zelf. Deze verklaringen maken deel uit van de vergunning. Een operator heeft één exploitatievergunning nodig voor alle voorgenomen drone-activiteiten. Passen de beperkingen van de vergunning niet bij eventuele toekomstige activiteiten? Dan kan men een aanvraag indienen voor het wijzigen van de vergunning.
Procedure voor omzetting
Omdat de huidige nationale regelgeving eind december ophoudt te bestaan, is enige haast geboden. Operators zullen eerst hun operationeel handboek moeten gaan aanpassen. Alle verwijzingen naar de ROABL moeten eruit, en in plaats daarvan moeten er een aantal zaken worden opgenomen die EASA vereist ten aanzien van operators in de Specific categorie.
Zo moet men onder ander een emergency response plan (ERP) toevoegen, en in het handboek opnemen dat de procedures getraind worden. Ook zal men verschillende verantwoordelijkheden, definities en procedures moeten toevoegen. De ILT heeft op de website een overzicht gepubliceerd van alle stappen die ROC-houders moeten doorlopen.
Alle gevraagde gegevens moeten voor 1 december naar de ILT worden gestuurd. Alleen dan kan de exploitatievergunning voor 1 januari 2022 worden afgegeven, ervan uitgaande dat alle ingestuurde documentatie klopt en compleet is. Daarnaast moet iedere operator een exploitantnummer aanvragen bij de RDW. Dit nummer moet op alle drones worden vermeld.
Reacties vanuit de branche
Nederland telt volgens de laatste opgave van de ILT (juni 2021) 165 operators met een volledige ROC-vergunning. De meeste operators zijn actief in de mediabranche. Ook zijn er veel ROC-houders die drones inzetten voor inspecties. Het mogen vliegen in gecontroleerd luchtruim (CTR gebieden) en het met zwaardere drones nabij mensen en bebouwing mogen vliegen waren de voornaamste redenen om te kiezen voor een volledig ROC.
Branchevereniging DCRO is bij monde van voorzitter Martijn Arkestein verheugd met de omzettingsprocedure. “DCRO is opgelucht dat er nu eindelijk duidelijkheid is in de route van de omzetting van het ROC naar de exploitatievergunning. Samen met KnVVL, ILT, NLR en enkele onafhankelijke adviseurs is er de afgelopen periode keihard gewerkt om de EASA verordening te “vertalen” naar een handhaafbaar regime voor de ILT en een bruikbaar recept voor de huidige ROC houders, die gaan opereren in de ‘Specific’ categorie. Het laatste anderhalf jaar is een extreem stressvolle periode geweest voor de professionele dronebranche, omdat er maar geen duidelijkheid en richting kwam. Dat is eigenlijk het enige puntje van kritiek: het is allemaal op het allerlaatste moment waardoor er weinig tijd over is om het operationeel handboek aan te passen en alle benodigde verklaringen in te dienen. Daarnaast wil de DCRO ILT nog een leerpunt meegeven: communiceer helderder, duidelijker en met name op het juiste tijdstip. De weg was soms hobbelig, maar we zijn opgelucht dat er nu helderheid is.”
onlinedronekopen is één van de ROC-gecertificeerde operators in Nederland. Wiebe de Jager: “Ik ben blij dat ROC-houders eindelijk weten waar ze aan toe zijn. Maar het zal niet meevallen om alles in minder dan een maand te gaan omzetten en de documentatie op orde te krijgen. En ik moet nog zien dat de ILT alles verwerkt krijgt in december, zeker gezien de feestdagen. Ik hoop dat de omzetting vlekkeloos verloopt zodat we in het nieuwe jaar kunnen blijven vliegen. Bijkomend voordeel van Specific is dat de drones waarmee je vliegt geen Cx-label hoeven te hebben, zolang je maar kunt aantonen dat de drones veilig ingezet kunnen worden.”